विचार

आदरणीय शान्तदासको सम्झना

साहित्यकारको परिचय उसको कीर्ति हुन्छ । विभिन्न साहित्यकारको नामसित केही कीर्ति वा परिचय वा प्रवृत्ति स्वाभाविक रुपमा जोडिएर आउँछ । कतिपयको परिचय यस्तै बिम्बद्वारा मस्तिष्कमा निर्माण भइसकेको हुन्छ । यस्तै देशमा बालसाहित्यकारको बिम्ब बन्न पुगेका छन् शान्तदास मानन्धर । हेटौँडा बसाईँको क्रममा श्यामप्रसाद शर्मासहित शान्तदास मानन्धरसित चिनजान भएको थियो...

भूकम्पीय जोखिमबारे सतर्क बनौँ

जाजरकोट र रुकुम पश्चिममा गएको भूकम्प उपत्यकामा जाँदैन भन्ने के ग्यारेन्टी छ ? २०७२ साल बैशाख १२ गते काठमाडौं उपत्यकासहित विभिन्न जिल्लामा भूकम्प गयो । सो भूकम्पले १४ जिल्लामा क्षति पुर्यायो । भूकम्पका कारण हजारौं मानिसहरुले आफ्नो ज्यान गुमाए । कोही आफ्नै घरमा किचिएर मरे त कोही अरुको घरमा...

मकवानपुरका केही लघुकथाको अध्ययन

१. विषय प्रवेश नेपालको साहित्यिक राजधानी भनेर चिनिने मकवानपुर जिल्लाबाट प्रकाशित वैचारिक तथा साहित्यिक पत्रिका हो – लोक भावना त्रैमासिक । पत्रिकाका सम्पादक/प्रकाशक नानीमैया अधिकारी हुन् । २०६३/०६४ मा दर्ता भई निरन्तर प्रकाशन भइरहेको यस पत्रिकाको ६१ औँ अंक ‘लघुकथा विशेषंक’ को रुपमा प्रकाशित भएको छ । यस ‘लघुकथा...

शिक्षकहरू जसलाई समाजले चिन्ने प्रयत्न नै गरेन

शिक्षकहरूलाई समाजले हेर्ने दृष्टिकोण निरपेक्ष लाग्दछ । राज्यको दृष्टिकोण पनि त्यस्तै छ । शिक्षक भएपछि अर्कै धातुले बनेका हुन्छन् भन्ने धारणा निर्माण गर्नु गलत हो । समाजका अरू अवयव जस्तै उनीहरूलाई पनि बुझिनुपर्छ । उनीहरूलाई चाहिने भन्दा बढी आदर्श बनाइनु जरुरी छैन । बाहिर आदर्शको बर्को ओढाइदिएर उनीहरूको न्यूनतम...

प्रधानन्यायाधीशको योजना र कार्यान्वयनको सवाल

संसदीय सुनुवाइ विशेष समितिबाट सर्वोच्च अदालतका प्रधानन्यायाधीशमा विश्वम्भरप्रसाद श्रेष्ठको नाम अनुमोदन भएको छ । अब श्रेष्ठले प्रधानन्यायधीशको रुपमा सर्वोच्च अदालतको नेतृत्व गर्नुहुनेछ । हरिकृष्ण कार्की अनिवार्य अवकासमा जाने भएपछि बरिष्ठतम न्यायाधीशको रुपमा श्रेष्ठलाई संवैधानिक परिषद्ले प्रधानन्याधीशको रुपमा सिफारिस गरेको हो । सोही सिफारिसको आधारमा संसदीय सुनुवाइ विशेष समितिले आज...

हेटौँडामा पछिल्लो पाइला

सम्बन्ध भैरव अर्याल स्मृति सम्मानसित रहेको छ । म एक दिन भैरव अर्याल स्मृति सम्मान पाउन योग्य हुन्छु भन्ने मलाई लागेको थियो तर अहिले नै म पाइहाल्छु भन्ने मलाई अलिकति मनको कुनै कुनामा थिएन । एक दिन म रेडियोमा समाचार सम्पादन गरिरहेको थिएँ साँझतिर । सोही समयमा अनिता न्यौपानेले...

२०७९ का ‘झरना’मा मकवानपुर बाहिरका सिर्जना–२

मकवानपुरे साहित्यकाशको एक ताराको रुपमा निरन्तर चम्किइरहने नक्षत्र हो झरना । झरनालाई साहित्यिक पत्रकारिताको अग्रणी पत्रिका पनि भन्न सकिन्छ । मकवानपुरमा झरना भन्दा पुराना नियमित साहित्यिक पत्रिकाको खोजी गरिनुपर्छ । यद्यपि यो निरन्तरतामा निकै सुस्तता छ । यद्यपि सुस्ततामा पनि गतिशीलता छ । यही गतिशीलताले यसलाई ३९ औँ अंकसम्म...

२०७९ का ‘झरना’ मा मकवानपुर बाहिरका सिर्जना

झरना साहित्यिक परिवार मकवानपुरको प्रकाशन ‘झरना’ २०७९ मा ३० औँ वर्षको उमेरमा छ । यस वर्ष ‘झरना’ का दुई अङ्क ३८ र ३९ प्रकाशित भए । आवरण पृष्ठबाहेक दुवै अङ्क समान ४० पृष्ठका छन् । वासुदेव खनाल र सम्झना आचार्य संरक्षक, डा. घनश्याम परिश्रमी, रमेशमोहन अधिकारी, उद्धव सापकोटा, जनार्दन...

समीर पाख्रिनको ‘अनुगमन’ एकाङ्कीमा मञ्चीयता

मकवानपुर । हेटौंडाको एउटा कार्यक्रममा मैले समीर पाख्रिनले मसित एउटा सानो परीक्षा लिँदै आफ्नो नाम सोध्नुभयो । मैले नाम बताएँ । उहाँले सम्झना भएको बताउनुभयो । एउटा कृति दिनुभयो । र, भन्नुभयो–यस कृतिको बारेमा कतै दुई शब्द लेखिदिनुहोला । लामो समय प्रतीक दैनिकको शनिवारीय अङ्क वाटिकामा स्तम्भ लेख्नुभएका मित्र...

बुढ्यौली साहित्य : विषय प्रवेश

न हि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् । कार्यत ह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिजैर्गुणैः ।। श्रीमद्भागवद्गीताको यस श्लोकले भनेको छ – निःसन्देह कुनै पनि मानिस कुनै पनि समय एक छिन पनि कर्म नगरी रहन सक्दैन किनकि सम्पूर्ण मनुष्य समुदाय प्रकृतिजनित गुणद्वारा परेको कर्म गर्नको लागि बाध्य पारिन्छ । जीवनलाई मुख्य गरी चार...