विचार

‘स्मृति’ मासिकको प्रवेशाङ्कपछिका पाइलाको खोजी …

मकवानपुरे साहित्यलाई कुनै बेला हवाई साहित्यिक पत्रकारिताले निकै भरथेग गरेको थियो । जतिखेर हवाई मित्रता अर्थात् पत्रमित्रताले ओरालो यात्राको सुरुआत गरेको थियो, त्यही बेला नेपाली साहित्यमा हवाई साहित्यिक पत्रकारिताले उत्कर्ष प्राप्त गरेको थियो । हवाई साहित्यिक पत्रिकाबाट रचना प्रकाशनारम्भ गरेर कैयौँ प्रतिभा नेपाली साहित्यको मूल धाराका सशक्त हस्ताक्षर बनेका...

बढ्दो प्लास्टिक प्रदूषण : संकटमा पृथ्वी

नेपालमा २०७२ सालमा सरकारले ३० देखि ४० माइक्रोनका प्लास्टिक झोलामा प्रतिबन्ध लगाएको घोषणा गरेको थियो। तर, आज एक दशक बितिसक्दा पनि सो निर्णय कागजमै सीमित छ। बजार, सडक, खोला, नाला, बगैँचा, पार्कदेखि पर्यटकीय स्थलसम्म यत्रतत्र प्लास्टिकका रङ्गीन झोला र बोतलका थुप्राहरू देखिन्छन्। यस्तो दृष्यले नेपाल, विशेषगरी काठमाडौं उपत्यकाको सुन्दरतामा...

‘अनुत्तरित प्रश्न’मा कथाकार समीर पाख्रिन

कथा धेरै लोकप्रिय विधा हो । अहिले पनि कथा बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धासम्मलाई मन पर्ने साहित्यिक रचना हो । लोक कथा देखि धार्मिक तथा आधुनिक कथासम्म सबै किसिमको कथालाई उमेर, रुचि तथा शिक्षा र चेतनाको स्तर हेरेर मन पराएकै पाइएको छ । लोककथा, नैतिक कथा, उपदेश तथाअन्य दृष्टिकोणले विचार गर्ने हो...

कहाँ गए होलान् ‘सुनौलो फूलबारी’का ती फूलहरू

सञ्जय साह मित्र अहिले मेरो हातमा आमसाई स्कुलको प्रस्तुति उल्लेख गरिएको वर्ष १, अङ्क १, पूर्णाङ्क १, असार–भदौ, २०६० को ‘सुनौलो फूलबारी’ बाल साहित्यिक त्रैमासिक रहेको छ । “यो वसन्त ऋतु अर्थात, मधुमास । हाँगाहाँगामा फूलहरू मुस्कुराइरहेका छन् । …” यसरी सम्पादकीय आरम्भ गरिएको छ पत्रिकाको । सम्पादकीयकै अन्तिम...

नवनियुक्त शिक्षा मन्त्रीलाई शिक्षा सुधारका ३० बुँदे सुझाव

नेपाल लगभग ३ करोड जनसंख्या भएको मुलुक हो। यस जनसंख्याको झण्डै आधा हिस्सा विद्यार्थी र युवा पुस्तामा केन्द्रित छ र यिनै पुस्ता नेपालको भविष्य निर्माण गर्ने बालियो आधार हुन् । जनसांख्यिकीय दृष्टिले यो पुस्ता ईतिहास कै उर्बर पुस्ताको रुपमा चिनिएको छ। देशभर आज २६,१०३ सामुदायिक विद्यालय र ८,१४९ संस्थागत...

‘विसङ्गत वर्तमान’लाई नियाल्दा

मकवानपुरे साहित्येतिहासका पाइलाहरू क्रमशः अगाडि बढिरहेका छन् ऐतिहासिक मोडहरूका साथ । साहित्यका विविध विधामा मकवानपुरे साहित्य बढिरहेकै छ अगाडि, नेतृत्व गरेको काव्यविधाले । काव्यविधाका प्रतियोगिताहरू, पुस्तक प्रकाशन तथा पुरस्कार प्रदानादिले यसलाई पुष्टि गर्दछन् र प्रमाण दिन्छन् यहाँका पत्रपत्रिकामा छापिने रचनाहरूले । दैनिक अखबार, अनलाइन, टेलिभिजन तथा साहित्यिक पत्रपत्रिकाहरूमा सबैभन्दा...

कवि आर.आर. चौलागाईँको ‘नेपाल घुम्न जाऔँ’ गीत : लघु विश्लेषण

१. विषय प्रवेश मकवानपुरे माटोमा फक्रेका विशिष्ट साहित्यकार हुन् आर.आर. चौलागाईँ । सरल भाषामा गहन काव्यसिर्जना गर्ने चौलागाईँ नेपाली साहित्यका हुन् स्थापित सर्जक । सम्भवतः चार दशकदेखि साहित्यको विभिन्न विधालाई सिंचित गरिरहेका चौलागाईँको मुख्य विधा हो काव्य । काव्यका कविता र गीतमा अझ बढी खुलेका छन् यिनी । गीतका...

विश्व योग दिवस : डिजिटल युगमा योग आत्मशान्तिको मार्ग

विश्व योग दिवस प्रत्येक वर्ष जुन २१ मा मनाइन्छ, जसको सुरुआत सन् २०१४ मा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले संयुक्त राष्ट्र सङ्घमा प्रस्ताव राखेपछि भएको हो। सो प्रस्ताव स्वीकृत भएपछि २०१५ देखि नै आधिकारिक रूपमा विश्व योग दिवस जुन २१ मा मनाइँदै आएको छ। “योग” भन्ने संस्कृत शब्दको सामान्य अर्थ...

मौद्रिक नीति : के नेपालले रणनीतिक सुधार गर्न सक्ला ?

नेपाल राष्ट्र बैंकले आगामी आर्थिक वर्ष २०८२ र ०८३ का लागि मौद्रिक नीति निर्माणको प्रक्रिया आरम्भ गरिसकेको छ । प्रारम्भिक बहसहरू सुरु भइसकेका छन् तर मूल प्रश्न भने यथावत् छ के नेपालले स्वतन्त्र, वैज्ञानिक र देशको आर्थिक यथार्थमा आधारित मौद्रिक नीति ल्याउन सक्ला ? नेपालजस्तो आयातमुखी र विकासोन्मुख अर्थतन्त्रमा...

फ्रान्समा सम्पन्न महासागर सम्मेलन र यसको दीर्घकालिन महत्व

गिरिजा अधिकारी संयुक्त राष्ट्रसंघको आयोजनामा हिजो फ्रान्समा महासागर सम्मेलन सम्पन्न भयो । सो सम्मेलन विश्व मानव जातिको हितका निम्त निकै महत्वपूर्ण थियो । नाइसमा भएको सो महासागर सम्मेलनले समुद्रको संरक्षणका निम्ति एक दृढ संकल्प र प्रतिवद्धता चाहेको थियो । जून सम्मेलनको समाप्तीसँगै प्राप्त भएको छ र यसलाई संयुक्त राष्ट्रसंघले...